Έγκλημα στου Χαροκόπου - updated

Στο προηγούμενο ποστ για την υπόθεση στου Χαρoκόπου, μας άφησε ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον σχόλιο ο Γιάννης Ράγκος. Για περισσότερα από δέκα χρόνια ασχολήθηκε ως δημοσιογράφος με υποθέσεις εγκλημάτων στην Ελλάδα, στη διάρκεια όλου του 20ου αιώνα, έχοντας την ευθύνη της έρευνας στις τηλεοπτικές εκπομπές "Ανατομία ενός εγκλήματος" (ΑΝΤΕΝΝΑ, 1991 - 1995), "Διπλή αλήθεια" (ΕΤ-1, 1996-1998) και "Κόκκινος Κύκλος" (ALPHA, 2000-2002), στις οποίες, όπως γνωρίζετε, παρουσιάζονταν με δραματοποιημένη μορφή αληθινά εγκλήματα, περισσότερο ή λιγότερο γνωστά. Ως αποτέλεσμα αυτής της ερευνητικής δουλειάς, έχει συγκεντρώσει στο αρχείο του φακέλους με ποικίλο υλικό για περισσότερα από 120 εγκλήματα, κάθε είδους, που διαπράχθηκαν από το 1909 ως το 2001 και, κάποια από αυτά θα μας κάνει την τιμή να μοιραστεί μαζί μας, ενέργεια για την οποία τον ευχαριστώ θερμά εκ των προτέρων.

Προσωπικά, το Γιάννη Ράγκο, εκτός από τις τηλεοπτικές του δουλειές, τον γνώριζα και ως τον συγγραφέα του αστυνομικού μυθιστορήματος «Η στάση του εμβρύου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της «Ινδίκτου». Στον ίδιο εκδοτικό οίκο έχει την επιμέλεια της νέας σειράς αστυνομικής λογοτεχνίας Verba Obscura. Οι επίγονοι του Γιάννη Μαρή πληθαίνουν –και ξεπερνούν τον πρώτο διδάξαντα. Μετά τους Μάρκαρη, Μαρτινίδη και Αποστολίδη, εμφανίζεται δυναμικά και με αξιώσεις η «νέα γενιά»: ο Δημήτρης Μαμαλούκας και ο Γιάννης Ράγκος, τα βιβλία των οποίων συστήνω ανεπιφύλακτα.

Επειδή το σχόλιο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, το ανεβάζω σήμερα μόνο του, με την άδεια του συγγραφέα του. Μας λέει, λοιπόν, ο Γιάννης Ράγκος για το έγκλημα στου Χαροκόπου:


1. Στην ιατροδικαστική έκθεση που συνέταξαν ο τότε καθηγητής ιατροδικαστικής και τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ι. Γεωργιάδης, μαζί με τον υφηγητή Γρ. Κάτσα και τον ιατροδικαστή Γ. Τρουπάκη αναφέρονται, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:

«(…) Εις όλα τα τμήματα του σώματος [σ.σ.: του Δ. Αθανασόπουλου] και επί της προσθίας ιδίως επιφανείας παρατηρούνται σημεία επιδράσεως υψηλής θερμοκρασίας. Τα τμήματα του πτώματος δεν περιβάλλονται από ενδύματος τινός, απολύτως γυμνά εντεθέντα εις τα δέματα. (…) Κατά την ουράν της αριστεράς οφρύος υπάρχει ευρεία, ανώμαλος και βαθεία διάσχισις των μαλακών μορίων μέχρι του οστού εξικνουμένη (…). Κατά την προσθίαν επιφάνειαν του θώρακος παρατηρούνται περί τας 12 τομαί δέρματος. (…) Αι τομαί αύται ενδιαφέρουσι μόνον το δέρμα, εξαιρέσει δύο εξ αυτών αίτινες φαίνονται υπερβάσαι τούτο. Ο πυθμήν των τομών τούτων παρίσταται αιμορραγικός, εξ΄ ου συνάγεται ότι αι τομαί αύται παρήχθησαν ζώντος εισέτι του θανόντος. (…) Αι τομαί αυταί παρέχουσι την εντύπωσιν, ότι υπό της αυτής χειρός και δια του αυτού οργάνου μετά πάσης αταραξίας επετελέσθησαν (…). Ανευρίσκεται κατά το δεξιόν ήμισυ του ινιακού οστού του κρανίου οπή (…). Η επί του οστού οπή είναι σχεδόν στρογγύλη διαμέτρου ενός εκατοστού. (…) Ανεζητήθη εν αυτώ το παραγάγον την οπήν βλήμα και παραδόξως ανευρέθησαν δύο βλήματα. (…) Η διάνοιξις των μαλακών μορίων του τραχήλου δεικνύει υπαρχούσας κατά τον υποδόριον συνεκτικόν ιστόν υποκειμένας εις τας (…) εκχυμώσεις τας αποτυπούσας πολφόν δακτύλων. (…) Αίμα δεν υπήρχεν ούτε εις τας φλέβας, ούτε εις την καρδίαν αποστραγγισθέν προς τα έξω δια των κατά τας ρίζας των άκρων μεγάλων αγγείων. (…) Παραλείποντας τους ακρωτηριασμούς (…) οίτινες (…) εγένοντο μετά θάνατον (…) ανευρίσκομεν επί του πτώματος δύο κακώσεις δυναμένας να εξηγήσωσι τον θάνατον 1) Τα κατά το κρανίον τραύματα δια πυροβόλου όπλου (Σ.Σ.: τύπου «μπράουνινγκ») και 2) Τον δια χειρών στραγγαλισμόν. (…) Ως προς την χρονολογικήν σειράν των κακώσεων τούτων δεχόμεθα, ότι πρώτο κατηνέχθη ο δια πυροβόλου όπλου τραυματισμός και είτα ενηργήθη ο στραγγαλισμός. (…) Είχον εκ ρίζης αποτμηθή δι΄ απεξαρθρώσεως το δεξιόν άνω άκρον και αμφότερα τα κάτω. (…) 5-7 ημέραι είχον παρέλθη από του θανάτου. (…) Αποδεχόμεθα, ότι ο στόχος, δηλ. το θύμα, ην ακίνητος κατά την στιγμήν του πυροβολισμού, το δε πιθανώτερον είνε, ότι καθ΄ ύπνον επυροβολήθη.(…)» (Αρχείο Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών - Βιβλίον Νεκροτομιών 1931, αρ. 7).
Ο φάκελος της έκθεσης περιλαμβάνει ακόμα δεκάδες φωτογραφίες (αντίγραφα μερικών από τις οποίες έχω στο αρχείο μου), που λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της νεκροψίας και νεκροτομής και παρουσιάζουν την απεχθή εικόνα του τεμαχισμένου πτώματος του Δ. Αθανασόπουλου.

2. Σε ότι αφορά στην απήχηση που είχε υπόθεση στην κοινή γνώμη, εκτός από το περίφημο τραγούδι του Ι. Μοντανάρη (ή «Γιακουμή») «Η κακούργα πεθερά» (πρώτη εκτέλεση από τον Κωνσταντινουπολίτη τραγουδιστή Αντώνη Διαμαντίδη ή «Νταλγκά»)η υπόθεση μεταφέρθηκε και στο Θέατρο Σκιών, την κατεξοχήν λαϊκή διασκέδαση της εποχής.

Γράφει σχετικά ο καραγκιοζοπαίχτης Σωτήρης Σπαθάρης (Σωτήρη Σπαθάρη: «ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ» - εκδ. ΒΕΡΓΟΣ (1975):

«(…) Εκείνο τον καιρό είχανε σκοτώσει στου Χαροκόπου τον Αθανασόπουλο. Είχε κάνει τέτοιο θόρυβο αυτό το έγκλημα που τούχανε βγάλει και τραγούδι. Όπου κι αν πήγαινες κι αν στεκόσουνα, μέρα και νύχτα θ΄ άκουγες να τραγουδάνε φωνογράφοι, γυναίκες, παιδιά νέοι και γέροι το 'Καημένε Αθανασόπουλε'… Οι εφημερίδες είχανε κάθε μέρα δουλειές με φούντες. Βάζανε φωτογραφίες με τους τρεις φονιάδες, την αναπαράσταση κλπ. Λέω στο Τουρκάκι (σ.σ.: το βοηθό του): ‘Δεν παίζουμε τον Αθανασόπουλο στον Καραγκιόζη;’. Αφού τ΄ αποφασίσαμε, κοιτάξαμε στις εφημερίδες τους κακούργους και τον Αθανασόπουλο και κάναμε όλες τις φιγούρες.Το βράδυ που το πρωτοπαίξαμε, εκεί που η αστυνομία πιάνει τους δολοφόνους κόψαμε το έργο και είπαμε: ‘Αύριο η συνέχεια’. Οι θεατές θύμωσαν, μας βρίζανε και λέγανε:
-Μην παίξεις αύριο, γιατί θα σου τον σπάσουμε τον Καραγκιόζη.
Γι αυτό την άλλη μέρα φύγαμε (σ.σ.: από την Ελευσίνα).Στην Κηφισιά έμαθα πως ο Ξάνθος (σ.σ.: καραγκιοζοπαίχτης) δεν κάνει διόλου δουλειά. Πήγα και τον βρήκα, κι όταν μου παραπονέθηκε πως δεν έχει ούτε λεφτά για να κατεβάσει στην Αθήνα τις καρέκλες και την ξυλεία του Καραγκιόζη, εγώ του είπα να παίξουμε την Πέμπτη εξ ημισείας. Από την Τρίτη έβγαλα μια ρεκλάμα, δυο μέτρα μεγάλη, πως σκοτώσανε τον Αθανασόπουλο ενώ κοιμότανε, πως τον κάνανε κομμάτια με τον μπαλτά της κουζίνας, πως τον κάψανε, το ρέμα που πέταξαν το πτώμα και την αναπαράσταση του εγκλήματος, που κάνει η αστυνομία. Στην Κηφισιά έγινε συναγερμός. Την Πέμπτη το βράδυ εκόψαμε 1600 εισιτήρια, ένα τάλιρο το εισιτήριο, ενώ ο Καραγκιόζης έπαιζε με δυο δραχμές τις άλλες μέρες.
Στα μισά της παράστασης μου παραγγέλνει ο Ξάνθος από το ταμείο να κόψω το έργο στη μέση για να παίξουμε και αύριο Αθανασόπουλο, αλλά θυμήθηκα το πάθημα της Ελευσίνας και του απάντησα: ‘Καλύτερα να με κόψουνε σαν τον Αθανασόπουλο παρά να κόψω την παράσταση’.Όλος ο τύπος έγραφε την άλλη μέρα για την επιτυχία μου και μου γίνανε προτάσεις από πολλά θέατρα. Έπαιξα την παράσταση στο θέατρο ‘Ρεκόρ’, στα Σεπόλια, στου Χάχαλη στο Περιστέρι, στο Χαλάντρι, στα Ταμπούρια, στο Κουτσουκάρι, σε τρία θέατρα στην Πάτρα, στη Σύρα, στη Χίο, στο Μαρούσι, στην Αγία Παρασκευή. Πολλά χρόνια περάσανε από τότε, αυτή όμως η παράσταση έκανε τα περισσότερα εισιτήρια απ΄ όλες.

Στο πρόγραμμα της εποχής εκείνης έγραφα:
ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
1η ΠΡΑΞΙΣ: Δολοφονία, κόψιμο και τεμαχισμός του πτώματος.
2α ΠΡΑΞΙΣ: Μεταφορά του πτώματος δι΄ αμάξης – Οι δολοφόνοι εις τας χείρας της δικαιοσύνης.
3η ΠΡΑΞΙΣ: Η αναπαράστασις του εγκλήματος.
ΤΕΛΟΣ
Εξασφαλίσατε θέσεις – Είσοδος: Δραχ. 10».

Ακόμα, εκτός των λαϊκών περιοδικών της εποχής που αφιέρωναν πολλές σελίδες για την παρουσίαση -σε συνέχειες- μυθιστορηματικών διασκευών σχετικά με την υπόθεση, και τα λαϊκά αναγνώσματα της εποχής που –έως τότε- συνήθιζαν να αφηγούνται το βίο και τους ηρωισμούς των παράνομων ληστών των «ορέων», εξέδωσαν σειρά τευχών με την αφηγηματική αναπαράσταση του εγκλήματος, έχοντας τους χαρακτηριστικούς τίτλους «Η ιστορία της τρομερής πεθεράς», «Η Φούλα φόνισσα» κ.λπ. Άλλωστε, η (εμπορική) επιτυχία τους ήταν ήδη εξασφαλισμένη.

3. Ενδιαφέροντα στοιχεία για την υπόθεση μπορεί, επίσης, κάποιος να βρει στο περιοδικό «ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» (τευχ. 346-372).