Monday, August 21, 2006

Αστυνομικό μυθιστόρημα II: Το Αμερικανικό, με σπεσιαλιτέ τους μανιακούς δολοφόνους


Το αμερικανικό αστυνομικό δεν έπαψε ποτέ να αντανακλά, σαν καθρέπτης και συχνά σαν μεγεθυντικός φακός, το άγχος μιας κοινωνίας που ψάχνει την ιστορία της, τα προσωπικά και συλλογικά προβλήματά της.

Οι δεκαετίες του ‘50, του ’60, ακόμη και του ‘70 υπήρξαν αυθεντικά δημιουργικές, σε πολλούς τομείς της τέχνης και της έρευνας. Αντίθετα, στη δεκαετία του ‘80 παρατηρήθηκε μια κάμψη, με εξαίρεση τη λογοτεχνία που, όχι μόνο διατήρησε το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού, αλλά ανοίχτηκε ακόμη περισσότερο.

Το ίδιο συνέβη και με το αστυνομικό μυθιστόρημα, το οποίο παρακάμπτοντας πια τη σύγχρονη Καλιφόρνια, ανακαλύπτει τη Φλόριδα, τη Λουιζιάνα, την Αριζόνα, ακόμη και τη Μοντάνα μέσα από τις ιστορίες των Hugo MacGuane, Harrison, Burke, Hiassen κ.ά.

Αν ορισμένοι συγγραφείς, όπως ο Melvin Kaminsky, αναπολούν τον παλιό καλό καιρό και τη χλιδή του Χόλυγουντ, άλλοι στρέφονται στο παρελθόν μόνο και μόνο για να ξορκίσουν τους δικούς τους δαίμονες.

Ο James Ellroy καλεί στο δικαστήριο της ιστορίας ιερά τέρατα όπως τον Χούβερ, τον Χιουτζ ή τον Τζον Κένεντι, αφήνοντας κατά μέρος τη «δυστυχή ηλίθια», τη Μέριλιν, ανασυνθέτει την ατμόσφαιρα των στούντιο και ανατρέχει στην εποχή των μεγάλων συνδικαλιστικών και πολιτικοαστυνομικών αγώνων της δεκαετίας του ‘50, μέσα από τα πολύ επιτυχημένα βιβλία του.

Ωστόσο, η ιστορία δε σταμάτησε στο Ντάλας, αλλά ούτε και η αύξηση της εγκληματικότητας. Σύμφωνα με τον «Ατλαντα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής», από το 1973 ως το 1993, ο αριθμός των φυλακισμένων αυξήθηκε κατά 258%, τα πλημμελήματα που καταγγέλθηκαν στην αστυνομία κατά 42% και τα εγκλήματα κατά 82%.

Να προσθέσουμε, επίσης, πως το 47% των δολοφονιών έγιναν από μέλη της οικογένειας του θύματος ή από το περιβάλλον του. Στο 70% των δολοφονιών χρησιμοποιήθηκε περίστροφο.

Η εξήγηση για την αύξηση της βίας είναι κυρίως η φτώχεια, η κοινωνική αποσύνθεση και το χαμηλό πολιτισμικό επίπεδο.

Η Αμερική βυθίζεται στην ανασφάλειά της που συχνά μετατρέπεται σε ψύχωση, κυρίως στη μεσαία τάξη των λευκών και την εύπορη μπουρζουαζία των μαύρων. Αλλά στο τέλος συνηθίζουμε τα πάντα: τις συμμορίες των πιτσιρικάδων που πουλούν ναρκωτικά, τους Κολομβιανούς ντήλερς που σφάζονται μεταξύ τους, τους φόνους για μερικά δολάρια.

Από την άλλη, τα ΜΜΕ μετατρέπουν την εγκληματική δραστηριότητα των δρόμων σε τηλεοπτικά σόου, και παρακολουθούν με τις κάμερες από τα ελικόπτερα το κυνήγι των εγκληματιών από τους αστυνομικούς, όταν δεν περιγράφουν «σε απευθείας σύνδεση» ακόμη και φόνους. Η πραγματικότητα γίνεται ένα αληθινό και σκληρό αστυνομικό που ξεπερνάει και το πιο αιματηρό σενάριο τηλεοπτικής σειράς.

Ευτυχώς, στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 εμφανίζεται μια πολύ αμερικανική σπεσιαλιτέ, ο μανιακός δολοφόνος. Βέβαια, υπήρχε από παλιά, αλλά τώρα ο ρόλος του παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Κάθε συγγραφέας θέλει να καταρρίψει το ρεκόρ του άλλου σε αυτή την κατηγορία. Ο Thomas Harris, o James Ellroy εμπνέονται από πραγματικούς ψυχοπαθείς για να δημιουργήσουν μυθικούς και ιδιαίτερα αποτελεσματικούς σχιζοφρενείς δολοφόνους, «ήρωες» των βιβλίων τους, όπως ο δόκτορας Λέκτερ. Αλλοι πάλι, υπερθεματίζουν στον τρόμο και το φόβο, και συχνά βλέπουν με συμπάθεια τους ήρωές τους. Η τάση αυτή επικράτησε και στον κινηματογράφο και έδωσε ταινίες όπως η «Σιωπή των Αμνών», «Γεννημένοι δολοφόνοι» και το «Σέβεν».

Σε αυτό το νέο είδος δολοφόνων, αντιπαρατάχθηκαν οι νέου είδους αστυνομικοί με την εξεζητημένη εξάρτηση και τις ιδιαίτερες γνώσεις, κυρίως στην πληροφορική, για να αντιμετωπίσουν την ευφυή εγκληματικότητα.

Ωστόσο, το πιο ευφυές είναι η δημιουργία γυναικείων προσώπων στο ρόλο του ντετέκτιβ και πρόδρομος του είδους υπήρξε ο μεγάλος Joseph Wambaugh. Ετσι γεννήθηκαν γυναίκες σωματοφύλακες, πρωταθλήτριες του καράτε, λεσβίες ιδιωτικές ντετέκτιβ, αστυνομικίνες που ανήκουν στο φεμινιστικό κίνημα, ενώ πολλές από αυτές δημιουργήθηκαν από γυναίκες συγγραφείς.

΄Ενα από τα πλέον διάσημα συγγραφικά δίδυμα στο χώρο της αστυνομικής λογοτεχνίας των ΗΠΑ, αλλά και του κόσμου, υπήρξαν δύο εξάδελφοι, ο Φρέντερικ Ντάνεϊ και ο Μάνφρεντ Μπ. Λι , οι οποίοι, υπό το όνομα Έλερι Κουήν, έγραψαν ένα μεγάλο αριθμό περιπετειών του επιθεωρητή Έλερι Κουήν, με πρώτο στη σειρά το μυθιστόρημα «The roman hat mystery» (1929) -τέταρτο ήταν το «The greek coffin mystery» που εκδόθηκε εδώ από τον Απόστολο Μαγγανάρη, τον ιδρυτή της «Μάσκας», με τίτλο «Το φέρετρο με τον Έλληνα».

4 comments:

I.I said...

Καλή αρχή!!!!

Μ΄αρέσει που είναι έτσι κατάμαυρο!
Το νουάρ σου πάει πολύ!!!!!

Εκείνο το μαχαίρι στην πλάτη μου, ακόμη να το πάρεις, τι θα γίνει θα μου το αφήσεις αμανάτι;;

Anonymous said...

Εκπληκτική ιδέα! Φοβερή εκτέλεση!
Και από ότι βλέπω υπάρχει τρομερή όρεξη!

Και για να δούμε και το πόσο καλή είσαι στο να λύνεις μυστήρια είμαι ένας από τους πρόσφατους ... συνένοχους, "που έχω πιάσει τα κέρατα του γείτονα μου"!
Φιλάκια!

NinaC said...

@Ιούδα, αν στο βγάλω θα πεθάνεις από ακατάσχετη αιμοραγία! :ppp

@Ανώνυμε....χμμμμ....χμμμμ...... να υποθέσω πως έπαψες να κυνηγάς σκοπελίτικα κατσίκια και επέστρεψες οίκαδε???

(το βρήκα? ε? ε? ε?)

philos said...

Νομίζω δίκαια θα σε αποκαλώ από εδώ και πέρα Mis Marple!
;-))